Hướng dẫn quy trình viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

1. Hướng dẫn quy trình viết

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

Xác định đề tài

Đề tài là một vấn đề trong đời sống mà em quan tâm, có thể là vấn đề gợi ra từ một sự kiện, hiện tượng trong đời sống, hoặc một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người, chẳng hạn:

- Sức mạnh của tình yêu thương

- Vai trò của việc tự học

- Những tác động tích cực và tiêu cực của mạng xã hội đến học sinh

- Bạo lực học đường

- Bàn về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn

- Trình bày ý kến về câu nói của Lê-nin (Lenin): Học, học nữa, học mãi

- …

Bài viết sẽ hay hơn nếu em chọn được những vấn đề có ý nghĩa đối với bản thân và xã hội

Thu thập tư liệu

- Tìm các nguồn tư liệu liên quan đến vấn đề muốn viết như bài báo, bài nghiên cứu, cuốn sách về cùng chủ đề.

- Lập bảng thống kê và ghi lại những lí lẽ, bằng chứng có thể sử dụng

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

Viết ra ý kiến xoay quanh vấn đề cần bàn luận.

Lập dàn ý

Từ các ý đã viết, lập dàn ý bằng cách chọn lọc, sắp xếp, triển khai những ý kiến tiêu biểu, nổi bật sao cho phù hợp với yêu cầu của đề bài

Mở bài

- Giới thiệu vấn đề cần bàn luận

- Nêu ý kiến của người viết về vấn đề cần bàn luận

Thân bài

1. Giải thích

- Giải thích những từ ngữ, khái niệm quan trọng

- Nếu bài viết bàn về một câu tục ngữ, câu danh ngôn thì cần giải thích ý nghĩa cả câu

2. Bàn luận

- Khẳng định ý kiến tán thành hoặc phản đối của người viết về vấn đề

- Trình bày các lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ ý kiến

3. Lật lại vấn đề

Nhìn nhận vấn đề ở chiều hướng ngược lại, trao đổi với ý kiến trái chiều, đánh giá những ngoại lệ, bổ sung ý cho vấn đề thêm toàn vẹn

Kết bài

- Khẳng định lại ý kiến

- Đề xuất giải pháp, nêu bài học nhận thức và phương hướng hành động

Bước 3: Viết bài

Khi viết bài, cần chú ý:

- Để bài văn mạch lạc, rõ ràng, cần có những câu văn nêu rõ ý kiến và sử dụng từ ngữ có chứ năng chuyển ý

- Có thể sử dụng các trích dẫn, danh ngôn để tăng sức thuyết phục cho bài viết

- Một lí lẽ chặt chẽ, hoàn chỉnh cần nêu được cơ sở và kết luận. Cơ sở chính là căn cứ để người viết đưa ra lí lẽ, thường mở đầu bằng cụm từ “bởi vì…”. Kết luận là điều suy ra được từ cơ sở, thường mở đầu bằng cụm từ “cho nên…”.

- Khi triển khai bằng chứng, cần tránh sa đà vào kể, mà phải phân tích bằng chứng và chỉ ra được sự tương quan giữa bằng chứng và lí lẽ bằng cách trả lời câu hỏi: “Bằng chứng này làm sáng tỏ lí lẽ như thế nào?”

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

Sau khi viết xong, hãy đọc lại bài viết của mình và chỉnh sửa

Từ bài viết của mình, em rút ra kinh nghiệm gì về việc viết một bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

2. Ví dụ minh họa

Đề bài: Hãy viết bài văn nghị luận (Khoảng 400 chữ) về một vấn đề trong đời sống mà em quan tâm.

Bài làm

Trường học là ngôi nhà thứ 2 cất giữ muôn vàn kỉ niệm của tuổi học trò, là nơi nuôi dưỡng những đứa trẻ cả về kiến thức lẫn tình cảm. Tuy nhiên bên cạnh những kí ức đẹp đẽ của tuổi học trò, những niềm vui của tháng ngày học sinh ở đâu đó vẫn tồn tại vấn nạn bạo lực học đường. Điều này ảnh hướng rất lớn tới tâm lí học sinh, phụ huynh và nhà trường, một câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để loại bỏ được vấn nạn bạo lực học đường?

Trước hết, bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, thiếu đạo đức hay đó là cách cư xử thiếu văn minh, không có giáo dục của các học sinh đối với nhau hoặc giữa học sinh và giáo viên. Vấn nạn này cần được loại bỏ khỏi nền giáo dục bởi nó gây ra những ảnh hưởng tiêu cực.

Với sự phát triển của xã hội hiện nay việc tìm kiếm con số thống kê về bạo lực học đường hiện nay là rất dễ dàng. Chúng ta có thể thấy bạo lực học đường tồn tại dưới hai dạng hình thức đó là: xúc phạm, lăng mạ, làm tổn thương về mặt tinh thân con người thông qua lời nói và đánh đập, làm tổn hại về sức khỏe bằng những hành vi bạo lực. Chúng ta bắt gặp những hình ảnh, thước phim bạo lực do học sinh quay lại và chia sẻ tràn lan trên mạng. Những video quay cảnh đấm đá vô nhân tính của các cô cậu mang đồng phục học sinh đang xé áo, túm tóc gây ám ảnh cho người xem. Ví dụ như clip bạo lực của nữ sinh Hưng Yên bị bạo hành, hay vụ bạo lực học đường vừa xảy ra ở Quảng Ninh,… Vậy do đâu mà vấn nạn bạo lực học đường lại trở nên nhiều như vậy? Nguyên nhân trực tiếp bắt nguồn từ những mâu thuẫn, thích thể hiện cái tôi, nguyên nhân gián tiếp là do thiếu kĩ năng sống, gia đình và nhà trường chưa giáo dục nghiêm khắc, các biện pháp kỷ luận chưa đủ sức răn đe.

Hậu quả của bạo lực học đường để lại rất nghiêm trọng, nó gây tổn thương sâu sắc cả về thể xác và tinh thần của nạn nhân. Tất cả sự nghiệp học tập và cuộc sống cũng bị đảo lộn vì nó. Bởi vậy mỗi chúng ta cần quan tâm tới giáo dục, thiết lập kỷ cương, mối liên hệ chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình. Nhà trường có thể tổ chức những chương trình giáo dục, trải nghiệm để rèn luyện cách sống, đạo đức cho các em học sinh.

Như vậy, tránh bạo lực học đường trong môi trường giáo dục là một biện pháp cần ưu tiên hàng đầu để phát triển tương lai của thể hệ trẻ trở nên tốt đẹp hơn.